Reis door de woestijn

De Herder daalt af van de berg – waar hij zijn innerlijke maatstaf vond – en betreedt nu de zinderende leegte van de woestijn.

Dit gebied symboliseert een radicale leegte. De zinderende hitte weerspiegelt het zuiverende aspect van het element Vuur, dat de illusies van het ego verbrandt. Hier herleeft de aloude spreuk INRI: door het vuur wordt de natuur herboren. Het is de totale afwezigheid van aardse zekerheid; alles wat vast en vanzelfsprekend leek, valt hier weg.

In de context van onze graad noemen wij dit Gethsemane, of de Donkere Nacht van de Ziel. Zoals in onze Kapittelzaal de lichten van Wijsheid, Kracht en Schoonheid worden gedoofd, zo dooft in de woestijn het licht van onze eigen intelligentie en daadkracht.

Waar de Eerste Reis leidde tot de vaste kennis van het geweten (de Staf), leidt de woestijn tot de ontmanteling daarvan. De Staf, die eerst steun gaf, voelt nu zwaar in de hand. Kennis en feiten bieden geen troost meer.

Hier leert de Herder het onderscheid tussen de dorst van de tong – het fysieke lijden – en de diepere dorst van de ziel. Dit markeert de overgang van 'willen begrijpen' naar 'beseffen wat ontbreekt'. In deze leegte ontstaat een verlangen dat voorbijgaat aan macht of kennis: het verlangen naar Levend Water, naar Genade. De twijfel die hij ervaart is niet langer een vijand, maar een noodzakelijke voorwaarde om deze ontvankelijkheid te creëren.

Deze reis is gewijd aan het Licht van Kracht, die zich hier manifesteert als Hoop. Dit lijkt paradoxaal: hoe vinden wij kracht in uitputting? De les is dat ware Kracht hier niet ligt in handelen, maar in lijdelijkheid: het vermogen om de leegte te verdragen zonder te vluchten.

Het is de overwinning op de twijfel door het bidden van: "Uw wil geschiede". Door te volharden in de duisternis, ontstaat de Hoop op de terugkeer van het Licht. Waar de eenzaamheid de kandidaat tot vertwijfeling brengt, ziet de Herder de leegte als de enige plek waar de ware aard van zijn missie zichtbaar wordt: hij kan het niet alleen. Hij moet steun zoeken buiten zichzelf.

Zie dit proces als een boom in de winter. In de Eerste Reis (Herfst) verzamelde de boom zijn kracht in de stam. Nu, in de Tweede Reis (Winter), is de boom ontdaan van bladeren en vruchten. Hij staat kaal in de gure leegte. Ogenschijnlijk is de groei gestopt en zijn de takken doods. Maar juist in deze stilstand, diep onder de grond, bereiden de wortels zich voor. Alleen door deze fase van totale onthechting kan het verlangen naar het nieuwe leven (de Lente, de Roos) worden opgewekt.